Yeni başlayanlar için Röle Kullanım Etiği

[TA2NC]

Özellikle yeni başlayan radyo amatörü arkadaşlarımın ilk duydukları, ilk görüşmelerini yapıkları yer olan rölelerin hem normal haberleşmede, he de acil durumlarda kullanımında radyo amatörlüğündeki yeri büyüktür.


Yeni başlayan arkadaşlarımıza yol gösterici, biraz eskimiş olanlara da belki yanlış yaptıkları bazı şeyleri düzetme adına amatör rölelerde konuşma etiği üzerine kısa bir yazı hazırlayayım dedim.
Eksik kaldığım, aklıma gelmeyen başka bilgiler varsa eklerseniz iyi bir kaynak olacaktır diye düşünüyorum.

Bol DX’ler diliyorum

RÖLEDE AKTİF OLMA:
Cihazı açıp dinleyeme geçtiğinizde tercihen TA2XXX QRV gibi bir mesaj ile dinlemede olduğunuzu belirtmeniz, sizinle görüşmek isteyebilecek istasyonlara bilgi vermiş olur.

ÇAĞRI:
Amatör bandlarda (röle, simplex, ssb mors dijital..her ne mod, frekans olursa olsun) ilk önce çağırılan istasyon, daha sonra çağıran istasyonun çağrı işareti belirtilir.
Doğrusu:
TA2XXX  TA3YYY gibi..
Ya da
Karşı istasyon cihazdan uzaktır , tam duyamamılş olabilir diye, çağırılan istasyonun çağrı işareti birden fazla söylenebilir.
TA2XXX TA2XXX burası TA3YYY gibi.

Yanlış:
“Çağırılan istasyon TA2XXX  çağıran istasyon TA2YYY” gibi bir çağrı yanlış veya yasak olmasa da , pek doğru bir çağırma yöntemi değildir. Bu şekilde çağrı yapmamaya özen gösterin..
Zaten ilk söylenenin çağrılan , ikincisinin çağıran olduğunu biliyoruz değil mi?

KİMLİK TEKRARI
Çağrı başında belirttiğiniz çağrı işaretlerini birkaç dakikayı geçen QSO’larda tekrar ederek sizi dinleyen ve yeni cihaz açmış arkadaşların da kim olduğunuzu bilmesini sağlayın. Bu sadece röle frekanslarında değil, simplex yapılan görüşmelerde de uygulanmalıdır. Nasıl olsa dinleyen yoktur demeyin, özellikle büyük şehirlerde sandığınızdan çok daha fazla kişi dinliyor olabilir.

RÖLEDE SİNYAL RAPORU VERME/ALMA

Rölelerde karşıdaki istasyon sinyal gücü olarak sizin gücünüzü değil, sadece rölenin gücünü göreceğinden  RST(Readibility, Signal, Tone) raporunda  sadece R yani okunabilirlik raporu verilir.
Bildiğiniz gibi bu ilk rakam 1-5 arasıdır..  Yani karşıdaki istasyona 59 rapor vermemelisiniz..Çünkü sizin için 9 "röleden"  gelen sinyalin gücüdür.
R5, R4  ya da R3 geliyorsun ya da okunabilirlik 3, biraz parazitli geliyorsun denebilir."Biraz parazitli" demeye aslında gerek olmasa da karşıdaki istasyonun RST raporları konusunda çok bir tecrubesi olmayabilir. Bu yüzden açıklamak fena bir fikir değil gibi duruyor..
Bir yanlış kullanım,  QRM’li geliyorsun gibi bir tabir.

QRM insan yapısı gürültüyü tarif eder. Yani, rölede biri konuşurken, üzerine biri konuşmuşsa, ya da oldu ya, yakındaki bir vericiden baskı alıp gürültü duyduysanız qrm demeniz normal. Ancak genelde rölede karşıdaki istasyonun sinyali zayıf ise, QRM’li geliyorsun yerine 1-5 arası okunma raporu vermeyi tercih edin.QRM doğru bir tabir olmayacaktır. Yanlışa alışmayın..

Karşıdaki istasyonun sinyali azalıp çoğalıyor ise buna QSB denir.
Röle şartlarında QRM e rastlamanız biraz zor. Maalesef röle görüşmelerinde sık duyduğum bir yanlış.

Bir başka yanlış ta, “Radyo kontrol, cihaz kontrol” gibi tabirler CB tabirleridir. Amatör radyo için bunun yerine “Sinyal/Okunabilirlik  Raporu” istenir. Mümkün olduğunca bu tabirlerden kaçınmaya bakın.

ARA VERME

QSO sırasında peşpeşe konuşmamaya özen gösterin. İki tarafın konuşması arasında birkaç saniyelik bir sus payı(mandal boşluğu) vermeniz, röleyi başka kullanmak isteyen istasyonların kendilerini duyurmaları için fırsat olacaktır.
Ortak kullanılan bir alanı uzun işgal etmemeye bakın.

RÖLEDEKİ HADSİZLER:
İlginç bir başlık olaiblir ancak, bazen, iki kişi’nin QSO’su sırasında üstlerine mandal atma, ton gönderme gibi etik ve ahlakın hiçbir alanına sığmayan davranışlara rastlayabilirsiniz.
Bunu yapan  konuşan kişilere olan düşmanlığından da yapıyor olabileceği gibi,  babasının cihazıyla oynayan bir çocuk ta olabilir. Cihazını yeni yeni kullanmayı öğrenen acemi bir amatör de olabilir.
Tavsiyem, hiç duymamış gibi konuşmanıza devam etmek. Eğer QSO yapılamayacak kadar zorlamışsa, QSO’yu sonlandırmak ve polemiğe girmemek. Maalesef bu kişileri muhattap alıp söven amatör arkadaşlarımız da var.

RÖLE KULLANIM GÜCÜ
Röleye erişiminizde sağlıklı giriş yapabildiğiniz en düşük güçle giriş yapın. Bu hem QSO sırasında cihazınızın fazla ısınmasını engeller, hem de bataryalı bir el cihazı ile görüşüyor iseniz bataryanızın daha uzun dayanmasını sağlar.

ANI/ROGER BEEP KULLANIMI
Herkesin polis telsizlerinden alışkın olduğu ANI tonu (Yani Automatic Number Identification) amatör bandlarda kanunen yasak olmamasına rağmen, amatör band etiği nedeniyle kullanılması hoş karşılanmayan bir özelliktir. Bizim telsizlerimizi kullanırken çağrı işaretlerimiz olduğu için ve güvenlik zimmet gibi sebeplerle telsiz kimlik takibi yapma gibi bir durumumuz olmadığı için bu tür ANI tonlarının amatör bandta kullanımı hoş karşılanmaz.
Özellikle hurdadan geri döndürme telsizlerde bu özellik desteklendiği için bazı arkadaşlar kullanıyor ama, ilk fırsatta kapattırmanızı tavsiye ederim.Hiç hoş duyulmadığı gibi, bana şahsen kompleks sahibi poliscilik  oynayan/ya da kendine polis süsü vermeye çalışan insanları çağrıştırıyor.

Roger Beep yani konuşma sonundaki bip sesi, bazı rölelerde mevcut. Ama amatör kullanımdaki yeri genelde SSB görüşme sonrası görüşmenin bittiğini belli etmesi açısından . Yine kullanımı çok hoş değil, CB günlerinden kalma bir hatıra gibi geliyor bana.

CİHAZ KAPATMA
Artık cihazınızı kapacaksanız QRT, ya da başka bir frekansa geçecekseniz QSY kısaltmaları ile rölede diğer dinleyen istasyonları bilgilendirebilirsiniz.


Linkback: https://www.radyoamatorleri.com/index.php?topic=6066.0

[TA2OGH]

QRM sadece insan yapimi enterferans mi? Dogal kaynakli (termal backgroup noise) enterferans veya bir sekilde atmosferik bozulma kaynakli (veya hepsini gectim alakasiz baska bantlarin sarkmasi ve sehirici frekans kirliligi gibi sebepler) QRM degil midir? Yani parazitli geliyorsun dedigimizde, parazit QRM degil de baska neden olabilir? Sadece attenuation mi?


Sent from my iPhone using Tapatalk

[TA2NC]

Doğal kaynaklı parazitlere QRN denir
Havadaki statik, simsek yildirim vs..
Role girişinde birini parazitli duyma sebebiniz genelde her ikisi de değildir.
Sadece roleye sinyalinin zayıf ulaşmasıdır.

Diğer saydiginiz sebepler (frekans kirliliği, başka bandlarin sarkmasi gibi ) qrm dir ama karşıdan gelen istasyonlardan bundan etkilendiği için qrm altındasın diyene ben rastlamadim.

Adamın cihaz gücü düşük, roleye uzak, anteni kötü giremiyor..
Hoop yapıştır bir qrm 😀
Yeterli çıkış gücün yok. Sağlıklı gelemiyorsun roleye işte.

[TA2NC]

Bir ilave bilgi olarak ta şunu söyleyebilirim.
FM modulasyonunda QRM/QRN'in etkilerini çok hissetmezsiniz. Bu etkiler daha çok SSB de fark edilir.
FM de de fark edersiniz tabii, ancak gerçekten güçlü bir QRM mevcutsa.

Ornek vermek gerekirse, Çin'in XW2 uydularının downlink frekansları 145.650 ile 145.750 arasında değişiyor.
Bildiğiniz gibi bunlar röle frekansları.
Zaman zaman cihaz başındaysam, squelch'imi açacak kadar güçlü bir şekilde bu sinyalleri duyuyorurm. O sirada cihazımı SSB ye çevirirsem görüşmeleri de duyabiliyorum.
Ama benim bunu duyabilmemdeki sebep oldukça güçlü antenlerimin olması. Bir el cihazı ile fark edilebilecek sinyaller değil. Zaten bu sırada rölede bir görüşme varsa üstüne binen FM modulasyonu altında bu sinyal fark edilmiyor.Aslında bu uydunun yarattığı tamamen QRM..


Ya da yine SSB kullanırken, evimden bazı yönlerde grçekten güçlü QRM mevcut. O yönde bulunan GSM kuleleri ya da apartmanlardan geliyor.
Ama Fm dinlerken o yönlerde gürültü seviyesini fark etmek oldukça zor.
Zaten Q kodlarıda önce CW daha sonra SSB kullanım sırasında asıl anlamlarını kazanmıştır.

Bu yüzden dediğiniz gibi, attenuation yüzünden birinin röleye girememesi QRM değildir. Ha QRM dediğinizde de karşı taraf ne anlatmak istediğinizi anlıyor olabilir ama unutmayın ki, doğru tabir o değil.
 

[TA2NC]

Bu arada sorunuzdaki en onemli kismi atlamisim..
Daha dogrusu olaya bu yonden bakarsaniz cevaplari daha dogru alabilirsiniz.

Dedik ya QRM insan yapisi gurultulerdir diye..
QRM sizin dinlediginiz yerde olur. Gonderen istasyonda degil.
Siz roleyi dinliyorsunuz.
Ortada bir QRM varsa A amatoru B amatoru fark etmez herkesi QRM'li duyarsınız. CUnku bu gurultu sizin lokalinizdedir.
Ya da Role'nin dinledigi/bulundugu  yerde bir QRM vardir. Kim konusursa konussun role duydugu sinyali QRM'li olarak size gonderecektir..Tabii ki cok daha yuksek kuvvette roleye gelen istasyon daha anlasilir olacaktir.
En uctaki istasyonun etrafinda QRM olması gondermesini etkilemez..Sadece dinlemesini etkiler.

Yani cihaz testi yapan istasyonun röleye saglikli girememesi QRM nedeniyle degil, yetersiz bir gucle roleye ulastigindan kaynaklidir. Bu durumda da sadece Readibility raporu verilmesi daha dogrudur.

benzeri simplex gorusmede de vardır. Etrafinizda bir QRM varsa (HF bandlarını dusunun yakininizda konusan baska bir istasyon mesela), ya da yakinizdaki bir trafodan kaynakli bir QRm mevcutsa ve karsidaki istasyon
sizin tarafinizdan duyulamiyor ise, o zaman QRM var dersiniz. Diger istasyon da sizin sartlarinizin uygun olmadigi sebebiyle duyulamadigini anlar.
Kısaca QRM/N sizin tarafinizdadir. Karsida degil.
 

[TA2OGH]

Bu guzel aciklamalar icin tesekkur ederim. QRM QRN farkini bilmiyordum, hatta QRN diye bir sey oldugunu dahi bilmiyordum.

Bizim WiFi dunyasinda, 2.4Ghz ve 5Ghz bantlarinda asagidaki gurultu-enterferans cesitleri var:

WiFi Interference: Ayni banttaki (ve ayni (CCI) veya komsu (ACI) kanaldaki) diger WiFi Tx gurultusu.

Non-WiFi Interference: Ayni bantta calismaya yetkili (max EIRP ve power density kisitina uyan) ancak WiFi olmayan Tx, gurultusu. Bu deger WiFi istasyona -62dBm’den guclu vurursa WiFi istasyon tamamen susar, non-wifi Tx durana kadar.

Background Noise: Bandin tamamini veya bir kanalin tamamini kapsayan, atmosferik etkiler ve spectrumun uzak noktalarindaki vericilerin sarkmalari sonucu ortaya cikan dip gurultu.

Bunlarin hepsini ayri ayri real time olcumleyip izleriz. Baska turlu WiFi Tx/Rx kalite analizi yapilamaz.

Amator radyoda, bizim WiFi interference dedigimize benzer kodun QRM oldugunu, non-WiFi interference’e karsilik gelen bir sey pek olmadigini ancak dip gurultunun karsiliginin da QRN oldugunu ogrenmis olduk. Tesekkurler.


Sent from my iPhone using Tapatalk

[TA2NC]

Dzeltme yapayim..
QRM insan yapisi gurultu.
Bu, yakindaki bir istasyonun sarkması olabilecegi gibi,
Non-wifi diyebileceginiz, komsudaki led lamba, evdeki plazma tv, arızalı bir transformator vs gibi sinyaller de QRM'dir.
Hepsi man-made dogadan gelmiyor bu sinyaller.

Sizde bu kapsamın bir kismi non-wifi interference icine alinmis sanirim (sarkmalar gibi)

[TA1LSE]

Oğuzhan Bey,

Güzel bir paylaşım olmuş elinize sağlık...

[TA2MDB]

Yeni başlayan bir amatör olarak çok yararlı bulduğumu belirtip teşekkür etmek isterim.


Tapatalk kullanarak iPhone aracılığıyla gönderildi