ANTENLER (Cihaz)

[TB2PMH]

ANTENLER
 
 
 
    Baslica görevi elektromanyetik dalgalarin yayilmasini veya alinmasini saglamak olan, yerden az veya çok yüksege gerilmis yada kurulmus, vericiye veya aliciya bagli madeni bir iletken yada iletkenler bütününe ANTEN denir.
 
    Her türlü anten, ayirim gözetmeksizin, bir verici anten yada bir alici anten gibi düsünülebilir. Bir antenin özellikleri, verici olarak kullanilirken belirlenir. Alici olarak kullanildiginda tasiyacagi özellikler ise, verici özelliklerinden kolayca çikarilabilir. Ama bu islem için “özelliklerin” antenden yeterince uzakta bulunan “uzak isima bölgesine” göre belirlenmesi gerekir.
 
 Asasida bir antenin ne ise yaradigini görelim.
 
   A ) Bir anten hem alci hem verici anten olarak kullanilabilir.
 
   B ) Sistem içerisinde pasif bir eleman durumundadir. Yani görevini yapabilmesi için bir  gerilim kaynagindan beslenmez.
 
   C ) Bir anten, alici anten olarak, gelen radyo dalgasi enerjisini elektrik enerjisine çevirir. Verici anten olarak kullanildiginda da giris kismina uygulanan elektrik enerjisini uzaklasan radyo enerjisine çevirir.
 
      Bu durumda antenin girisine bir elektrik enerjisi uygulanmazsa veya antenin üzerine bir radyo dalgasi gelmez ise anten bir tel veya metal isini olarak hiçbir islem yapmadan durur.
 
 Antenler yapilari itibariyle çesitlere ayrilirlar. Bunlar
 
 a)      (End-fed) Bitis beslemeli antenler
 
 b)      Graund-plane antenler
 
 c)       (Trap-dipol) Tel antenler
 
 d)      (Quand) Çerçeve antenler
 
 e)      Beam antenler
 
 f)        Yagi antenler
 
  Antenlerin tümünün i?levlerinden dolayy bazy özellikleri vardyr. Bunlar ;
 
 1-Radyasyon örüntüsü ve kazanç
 
 2-Radyasyon direnci ve besleme
 
 3-Polarizasyon
 
 4-Band genisligi
 
  RADYASYON ÖRÜNTÜSÜ VE KAZANÇ :
 
     Bütün antenler az veya çok yönlendirilmistir. Bütün yönlere ayni siddette yayin yapan ve bütün yönlerden ayni siddette yayin alan bir antene YZOTROPYK ANTEN denir. Yani bu antenin merkez oldugu bütün küre yüzeylerinde ayni siddette yayin gözlenir. Böyle söz edilmesine ragmen bu anten kuramsaldir. Yani bu tür anteni gerçeklestirmek mümkün degildir. Gerçek bir anten mutlaka bazi yönlere daha kuvvetli yayin yapar. Yani bir anten, belirli bir yönde izotropik antene göre bazi yönlerde daha kuvveti yayin yapiyorsa, bazi yönlerde izotropik antene göre daha az yayyn yapyyor demektir. Çünkü anten pasif bir elemandir. Yinede antenin en iyi yayin yaptigi yöndeki güç yogunlugunun ayny güçle beslenen izotropik antenin o yönde ve ayni noktada yaptigi güç yogunlugu oranyna o antenin o yöndeki kazancy denir. (dB)
 
  RADYASYON DIRENCI VE BESLEME :
 
     Çok genel hatlarI ile radyasyon direnci, bir antenin esdeger direnci demektir. Ayrica antenin kayiplarini göstermek için de genellikle küçük bir kayip direnci de radyasyon direncine seri bagli olarak gösterilir.
 
  ÖRNEK :  R  (radyasyon)     : 75 ohm
 
              R  (kayyp)             :  5 ohm
 
              I                          :10 A
 
             P = I² . R 
 
             P (kayip)       = 10.10.5=500W
 
            P (radyasyon)= 10.10.75=7500W
 
 
 
    Yani besledigimiz 8000W in 7500 W’i radyo dalgasi olarak yayilirken, 500W’i antende isi olarak kaybolur. Bu durumda degisik antenlerin degisik radyasyon dirençleri oldu?undan, vericilere ve alicilara baglanmalarina çok dikkat etmek gerekir.
 
  POLARYZASYON :
 
     Bilindigi gibi havada ilerleyen bir radyo dalgasi birbirlerine dik elektrik (E) ve magnetik (H) alanlardan olusur. Bunlara dikey-yatay-düsey polarizasyon denir. Alici antenlerinde, gelen dalgalarin polarizasyonuna göre uygun olmalari gerekir. Uzak mesafelerden kirilmalara ugrayarak gelen dalgalarin polarizasyonu kaybolur.
 
 BAND GENISLIGI :
 
     Bir antenin bütün frekanslarda çaly?masy beklenemez. Antenler teorik olarak belirli bir frekans için hesaplanyr. Bununla beraber hesaplandy?y frekans civarynda bir band içinde çaly?abilirler. Bu durumda her band için ayry anten kurmak gerekir ki bu da büyük zorluklar yaratyr. Bu nedenle çok bandly (multiband) antenler kullanylyr.
 
  ANTEN BOYUNUN HESAPLANMASI :
 
     Bilindi?i üzere radyo frekans ileti?imi elektromanyetik dalgalarla yapylmaktadyr. Bu dalgalar elektrik ve manyetik alanyn bir yönde ilerleyecek ?ekilde bir araya gelmelerinden olu?mu?tur. I?yk elektromanyetik dalgalaryn frekans spektrumunda dar bir bölgeyi kaplyyan elektromanyetik dalgadyr. Radyo dalgalary çok daha dü?ük frekans bölgesini kaplar. Bu dalgalar elektrik yüklerinin iletken içerisinde hyzla ileri ve geri hareket etmesiyle, yani iletkenden yüksek frekansta akym geçerken olu?ur. Dalganyn frekansy da, hareket eden yükün, yani akymyn frekansy ile ayny frekanstyr. Dalga boyu ve frekans arasynda ise;
 
 C = λ . f
 baglantisi vardir. Burada C isik hizini, f frekansi, λ dalga boyunu göstermektedir. Buradan yola çikarak anten boylarinin hesaplanmasinda temel formülün isik hizinin frekansa bölünmesi oldugunu söyleyebiliriz.
 
                                          300.000
 
 Dalga Boyu (λ)(lambda) =———————
 
                                       Frekans (Khz)
 
 “ Isik hizi 300.000 km/sn kabul edilir.” [ isik hizi gerçek olarak 299.792,5 km/sn dir]
 
 
 
     Bu formülle çikan sonuçlar bir antenin tam dalga boyunu gösterir. Ancak bu uzunluklar çok yer tutacagindan, lambda/2, lambda/4 gibi yarim ve çeyrek dalga anten boylari seçilebilir.
 
 ÖRNEK : 145 Mhz için anten boyunu hesapliyalim.
 
                  300.000
 
 Lambda =------------- = 2 m. Tam dalga  1m. Yarim dalga 50cm çeyrek dalga gibi.
 
              145.000

Linkback: https://www.radyoamatorleri.com/index.php?topic=2526.0