Merhaba,
Tüm lisans türlerinin kullanabildiği VHF/UHF bandlarında yapabilecekleriniz ile ilgil birkaç makale hazırlamak istedim..
Bunu elinizdeki ekipmanlar ve zorluk derecelerine göre birkaç parçaya bölmem gerekti.
Bu makaleleri mümkün olduğunca herkesin anlayabileceği basit terminoloji ve örneklerle yazmaya çalışacağım. Umarım başarabilirim.
İlk bölüm uydu çalışmaları.
OSCAR yani ...Orbital Satellite Carrying Amateur Radio
Bir kısmınız muhtemelen , uydu kim ben kim nerede bende ona harcayacak para, nerede ona ulaşacak cihazlar diyorsunuz..
Oysa elinizde tuttuğunuz cihazlar çok rahatlıkla bu iş için kullanılabilecek cihazlar.
Öncelikle Amatör Uydular nelerdir oradan başlayalım.
Amatör uydular, genelde küçük boyutlarda (Televizyon uydularına göre), maaliyeti düşük tutulmuş, ama arkasında gerçekten bilgili radyo amatörlerinden oluşmuş ekipler tarafından yapılmış uydulardır..
Dünyadaki en büyük Amatör Uydu derneği
AMSAT(Radio Amateur Satellite Corporation) desek yalan olmaz sanırım. Bu derneğin yan dernekleri olarak birçok dünya ülkesinde de destek ve geliştirme amacıyla dernekler açıldı..
AMSAT-UK AMSAT-DE ve Türkiye'de
TAMSAT gibi bir çok oluşum var.
Bu dernekler aracılığı ile QSO yapılabilecek röle işlevi gören uyduların yanı sıra , araştırma amacıyla bazı sensörler taşıyan CubeSAT denen çok ufak boyda uydular da amatörler tarafından yapılıp uzaya gönderiliyor..
Bu uydular (1 istisnası hariç) LEO (Low Earth orbit) yani , alçak yörünge uyduları.
Yaklaşık 300-400 km yükseklikte dünya çevresinde 24 saat boyunca dönen , ve bu sırada dünyanın her yerinden amatörlerin ulaşabildiği uydular.
Farklı tipte çalışanları var.
Örneğin, bir kısmı
FM modülasyonu ile çalışıyor.. (FOX-1B FOX-1D gibi) Crossband röle olarak işlev görüyor. Yani VHF ya da UHF ten yayın yaptığınızda, diğer bandtan dünyaya tekrarlıyor.. Bu sayede, Ankara'dan mandala bastığınızda sesinizi, Moskova'daki ya da Paris'teki amatör duyabiliyor.. Evet hem de el cihazınızla, VHF ya da UHF ten yaptığınız yayını...
Bir Kısmı APRS yayın yapıyor. Hani bir kısmınızın evde arabada kullandığı , biraz pahalı oyuncaklar..Ya da el telsizinizi cep telefonu ya da bilgisayarınıza bağlayarak kullanacağınız paket radyo ya da aprs yazılımı ile de aynı şeyi yapabilirsiniz..
Bunlara en bilinen örnek ISS yani Uluslararası Uzay İstasyonu... Evet.. Birçok ülkenin ortak girişimi ile uzaya gnderilmiş olan ISS üzerinde bir amatör istasyon var. Hatta çağrı adı bile var.. R0ISS.. Biz devlet kurumlarına tanıdıklarımıza, komşularımıza amatörlük nedir diye anlatmaya çalışırken, milyar dolarlık ISS projesine Rus ve Amerikan Uzay istasyonları başta olmak üzere diğer katılımcılar ile beraber amatör band bir istasyon kuruldu. Hatta bozulan bir telsiz geçtiğimiz aylarda dünya'dan gönderilen bir başka telsiz ile değiştirilip aktivitenin devamı sağlandı.
Tabii bu ilk değildi.. Uzun yıllar hizmet verdikten sonra 2001 yılında atmosfere girip yok edilen MİR uzay üssü de yıllarca R0MIR çağrı işareti ile dünya amatörlerine hizmet etti.
Hem R0ISS hem R0MIR ile QSO'su olan şanslı azınlıktanım sanırım..
Bir kısım uydu
SSB çalışıyor.. HF telsizlerde gördüğünüz SSB modülasyonu ile.. Yine Crossband çalışıyorlar tabii.
Peki SSB ile FM uydular arasındaki fark nedir derseniz, FM uydularda konuşulan tek bir frekans vardır..Örneğin, FOX-1D uydusu için konuşacak olursak, 435.350 MHz frekansından Uplink yani gönderme yapıp, 145.880 MHz ten dinleme yapılır.. Tek bir frekans, aynı frekansta konuşmaya çalışan onlarca amatör...Avrupa içinde anteni iyi olan, gücü yüksek olan kazanırken, bizim gibi daha nadir istasyonların olduğu bölgelerden uydu geçerken duyulma şansımız daha fazla oluyor..
SSB uydularda ise bir frekans aralığı vardır.. Aynı HF frekans aralığında olduğu gibi, bir sürü amatör birbirinden bikkaç khz aralıkla çağrı yapıp konuşabilir.. Dezavantajı nedir derseniz, El cihazlarında ya da çoğu mobil telsizde SSB yoktur.. Bu modulasyon için ya FT-847, IC-7000, IC-706 , TS2000 gibi all band, all mode bi telsiz, ya da IC-910 gibi, vhf/uhf all mode cihalzardan edinmeniz gerekmekte.. Bir amatör olarak zaten el cihazı hariç, SSB içermeyen bir telsize para vermeyi gereksiz masraf olarak görüyorum. O yüzden, sabit bir cihaz almaya karar veriseniz, tercihiniz her zaman için SSB destekli bir cihaz olsun.
Bu uzun giriş kısmından sonra , gelelim nasıl yaparız, nelere ihtiyacımız olacak..
Öncelikle bu uydular nerede, hangi frekansta bilmemiz gerek..
Bunun için, PC ya da cep telefonlarında bir çok uygulama var..
Android için Oscar isimli uygulama örneğin
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş YapYa da PC için,
Orbitron Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş YapGpredict Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş Yap gibi yazılımlar..
Daha bir çok bu tür yazılım mevcut..Ya da hiç yazılım kurmayayım, web'ten bakayım derseniz
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş Yap adresini kullanabilirsiniz.
Uydu yazilimlari, her gün güncel uydu pozisyonlarını internet üzerinden günceller. Bu pozisyon bilgilerine keplerian elements denir.
Genelde yazılımda bunlar otomatik yapılır.
Yazılımı kurduktan sonra Lokasyon bilgilerinizi girip bulunduğunuz konum ile ilgili uydu geçişlerini takip edebilirsiniz.
Bu arada bir not düşmek lazım. Amatör radyoculukta lokasyon bilginiz, ev adresiniz ya da Paralel, Meridyen vs bilgileri ile değil, Locator ile takip edilir.
İstasyonunuzun nerede olduğu bilgisini, Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş Yap adresinden bulabilirsiniz. Buradan alacağınız locator bilginizi istasyonunuzun bir yerine asınız. Çünkü gerek HF gerek V/UHF çalışmalarınızda karşı istasyon lokasyon bilgisi sorduğunda vereceğiniz bilgi buradaki
Locator olacaktır.
Evet yazılımı kurduk.. peki ya anten???
Uyduları takip için, en ideal olanı tabii ki, 2 boyutta hareket edebilen yani hem azimuth hem elevasyon takip edebilen yagi antenler.. Bu antenlerden bir tanesini Ankara'da oturan arkadaşlar, Havelsan'ın arkasından geçerken çatısına bakarsa görebilir..Bir diğeri de benim çatımda:)))
Bir örnek video paylaşalım
Ama uydu için böyle pahalı bir sistem çok şart değil. Olsa tabii ki daha iyi olur..
Peki ne kullanabiliriz..
Kazançlı ve 360 dereceye hakim olabilecek bir anten (hatta dual değilse 2 anten) sabit istasyon için ideal.
peki nedir bu tür antenler??
Dual band yagi anten
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş Yap adresinde çok ucuza yapılabilecek kolay bir anten var..
Unutmamak gerekir ki yagi anten gibi yönlü bir antende rotor kullanmanız ya da anteni/uyduyu elinizle takip etmeniz gerekir..
Örneğin bir diğeri Dual band bir turnstile anten
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş YapYa da Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş Yap adresinde görebileceğiniz Moxon anten (Normal moxon gibi yatay değil gökyüzne doğru dönük dikkat ederseniz)
Bu tür antenler hem 360 derece kapsama alanına sahiptir hem de aynı anda yatay ve dikey polarizasyona sahiptir. Peki bu ne demek..
Uzaydaki uydu sürekli kendi etrafında döner..
Bu yüzden üstünde bulunan dipol antenler, bazen yatay(horizontal) bazen dikey (vertical) duruma geçer..
Eğer uyduyu evinizde bulunan vertical anten ile (ya da cihaz üstündeki anten ile) takip etmeye çalışırsanız, zaman zaman sinyalin tamamen yok olduğunu fark edersiniz. Bu kayıp uydunun dönmesinden kaynaklı..
Bunu engellemek için ideal olan üstte yazılanlar gibi antenlerden kullanmak. Tabii bu şans yoksa, normal bir vertikal anten de işinizi görebilir.
Arazi ya da açık alanda çalışma şansınız varsa, Arrow anten gibi elde taşınabilecek yönlü bir anten ile de çok rahat QSO yapabilirsiniz.
Örneğin linkteli istasyonu bir inceleyin lütfen..
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş YapAntenimiz tamam, ya cihaz??
Birkaç opsiyon mevcut..
Birincisi ve en rahatı tabii ki, Uydu çalışabilmek için özel menüleri de olan TS2000, FT847 gibi cihazlar.. Bir vhf bir uhf anteni bağlayıp qso yapılabilir ve birazdan değineceğim doppler ayarlarını kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
İkinci opsiyon Dual band bir telsiz kullanmak.. Benim FT50 ile bir kac qsom mevcut örneğin. Cross çalışabilen bir cihaz yeterli.. Tabi bu tip bir cihaz ile sadece FM QSOlar yapabileceğinizi aklınızdan çıkarmayın.Ayrıca böyle bir cihazda ya Dual Band bir anten kullanmalısınız ya da iki ayrı anten var ise, bir diplexer kullanarak vhf ve uhf antneleri bölebilmelisiniz.
Üçüncü opsiyon ise
İki farklı cihaz kullanmak. Örneğin bir VHF bir UHF telsiz.. Ya da göndermeyi yapmak için bir cihaz, ve dinlemek için bir SDR radyo kullanılabilir.
Çift cihazlı bir örneği
adresinde seyredebilirsiniz.
Peki Bir QSO nasıl yapılır, nelere dikkat etmek gerekir?
Öncelikle, Uydular ile QSO yaparken, doppler etkisi yaşanır. nedir bu doppler etkisi.. yaklaşan, uzaklaşan Ambulans sireninde olduğu gibi, uydu bize doğru yaklaştıkca frekansı değişir.. FM bandında bu çok yoğun hissedilmese de SSB çalışırken genelde tercih edilen telsizin ya da yazılımın yardımıyla bu dopplerı değiştirmektir..FM de ise örneğin 145.850 de çalışan bir uydu için en uzak olduğu anda 145.825 frenaksından konuşurken tepemizdeyken 145.850, en uzak noktasında 145.875 frekansından görüşme yapılabilir.
QSO yaparken önce frekansta çağrı yapan diğer istasyonları takip edin..
QSo hızlı bir şekilde çağrı işaretlerinin değişimi, peşinden her iki istsayonun rapor vermesi ve Locator bilgisini paylaşması ile tamamlanır.
Örneğin,
TA2NC: CQ Satellite, this is TA2NC KM69
TA2NAS: TA2NC this is TA2NAS
TA2NC: TA2NAS you are 59 KM69HU
TA2NAS: RR you are also 59 and my locator is KM65AA
TA2NC: Thank you for qso.73
TA2NAS: 73. Good luck
Locator'un en az ilk 4 karakteri alınmalı. 6 karakter olursa daha iyi tabii ki.
Bu arada uydu qso'ları Duplextir.. Yani cihazınız destekliyor ise, aynı anda hem vhf hem uhf bandlarını dinleyebiliyorsanız, kendi konuşmanızı uydu üzerinden duyabilirsiniz.Bu da frekans ve dopplerinizi ayarlayabilmeniz ya da uyduya ulasip ulasmadiginizi test edebilmeniz için avantajlı olur.
Sıradaki örneğimiz bir Türk istasyondan
TA4LYL bir qso'sunu paylaşmış
Dikkat ederseniz bilgisayar bağlantısı sayesinde telsizin frekansı zaman zaman değişiyor. Uygun doppler bilgilerine göre düzenliyor.
QSO sonrası log programınızda Satellite Modunu seçip qso logunuzu hangi uydu olduğu bilgisi ile girmeniz önemli.
Log tutarken dikkat etmeniz gereken bir diğer şey, Gönderme yani TX frekansının log tutarken kullanılması gerektiğidir.
RX frekansı mecbur değildir.
Yazının başında bir uydu hariç hepsi LEO uydularıdır demiştim. Peki O tek uydu nedir derseniz...
1 ay kadar önce SpaceX firmasi roketleri ile Es'Hail 2 isimli bir TV uydusu yörüngeye oturtuldu..
Bu aynı Hotbird, Turksat gibi sabit konumlu bir televizyon uydusu..Ancak AMSAT derneği , Katar'lı bu firmaya ücretini ödemiş ve uydu üzerine amatör bir transponder koydurmuş.Ve dünyanın ilk sabit konumlu amatör uydusunu yapmış olmuşlar.
Yani Diğer amatör uydular gibi saate bir, birkaç dakikalık qsolar yerine 7/24 qso yapılabilecek bir konumda bulunuyor.. Bu güzel evet..Ama
ama... Uydunun uplink frekansı 2.4 GHz, Downlink yani dinleme frekansı ise 10 GHz bandında olacak.
Dinleme işi kolay. Bir 90 cmlik çanak, bir SDR, bir de LNB ile dinlemeyi çözüyoruz da, gönderme tarafı için en az birkaçyüz euro harcamak gerekiyor maalesef..
Uydu olayı kısaca bu şekilde...
El cihazınız ile Uydu üzerinden başka ülkeler ile konuşmayı siz de deneyin..
Yapılmayacak şey değil.. basit ve güzel bir "gerçek amatörlüğe giriş" aktivitesi olarak en kısa zamanda gerçekleştirmeniz dileğiyle..
Örnek qsolar;
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş YapBir baofeng UV-3R ve bir dual band moxon anten ile qso
Burada ise, bir amatör iki adet el telsizi ve cihaz üstindeki anten ile QSO yapıyor
Bu da başka bir amatör
El cihazı ile en rahat takip edebileceğiniz uydular AO91(Fox1B) ve SO50 uyduları
AO91 için frekans bilgileri;
67 HZ CTCSS tonu göndererek ;
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş Yap TX RX
Uydu Doğarken (AOS) 435.240 MHz 145.960 MHz
Yaklaşırken 435.245 MHz 145.960 MHz
Tepedeyken 435.250 MHz 145.960 MHz
Uzaklaşırken 435.255 MHz 145.960 MHz
batarken (LOS) 435.260 MHz 145.960 MHz
SO-50 (SaudiSAT) uydusu için
67 Hz CTCSS ile
TX RX
145.850 MHz 436.795 MHz
FM uydular genel listesi;
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş YapSSB uydular Frekans Listesi
Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor.
Üye Ol ya da
Giriş YapAPRS/Dijital Uydular genellikle 145.850 frekansından yayın yapmakta
Burayı monitör ederseniz birkaç saat içinde bir uydu geçişi duymanız çok olası.
Bu frekanslarını takip edebilir ve uyduyu kendiniz duymayı deneyebilirsiniz.
Duyduktan sonra bir qso da yaparsınız belki.neden olmasın??
Linkback: https://www.radyoamatorleri.com/index.php?topic=6185.0
Konuyu Paylaş
27 Mart 2012, 09:24:05
