Propagasyon Türleri( Tropo,Sporadic E,FAI,Trans-Equal FAI,Iyonoscatter,Aurora)

[TA2NC]

Meteor, Uçak, Yağmur damlaları (Mikrodalga) yansıtmalarının haricinde, zaman zaman 21-28 MHZ i de etkileyen , ancak daha yoğunlukla 6m (50 MHz) ve 2m bandlarını etkileyen atmosferik olayları kabaca inceleyelim.

Tropo;

Normalde iyonosfer tabakasından uzaya doğru yansıması gereken sinyallerin , belli dönemlerde troposfer tabakasından geri yansıması sonucu VHF UHF ve mikrodalga sinyallerini yansıtabilmesi sonucu oluşan yansıtma biçimidir.  Bu sayede normalde 30-40 km olan LOS (Line Of Sight) yani görüş mesafesi haberleşmeyi 150-200 hatta 300 km ye kadar varan menzillere çıkarabilmektedir.  1950li yıllarda askeri haberleşme uydularından önce uzak mesafe haberleşmesi için kullanınlan yöntemdir. Özellikle 2 GHz bandı bu yöntem ile haberleşmeye en uygun bandtır. Her mevsim olan Tropo şartları özellikle bahar ve yaz aylarında çok daha aktiftir Ve yansıtma gücü daha yükselir.
Kıyı şehirlerimizde oturan arkadaşlar bu şartları tvlerinde birden beliren yabancı kanallar ya da radyolarından dinledikleri yabanci istasyonlar sayesinde farkedebilirler.

Sporadic E

ES denilen bu olgunun sebebi tam olarak bilinmemektedir. Ancak iyon yüklü bazı bulutların özellikle Mayıs-Haziran aylarında birden oluşması ile kendini gösterir.  21-28 mhz ten VHF frekanslarına (170-180 mhzin üstüne pek çıkmaz)  kadar frekansları yansıtabilen bu yüklü bulutlar, yaklaşık 2000 km ye kadar olan mesafelerde görüşebilmeyi sağlar.  HF bandlarında birden fazla atlama ile 4000-4500 km menzile çıkılabilmektedir.

FAI (Fİeld Alignment Irregularities) 
VHF frekanslarında oluşan bu anormalite, genelde gün batımına yakın oluşur. Geomanyetik alanlardan kaynaklı olan bu yansımalarda konuşulan istasyonla 30 ila 110 derece civarı bir fark olur. Yani, italyadan İsviçre ile konuşmaya çalışan birinin antenini ispanya ya da ingiltereye doğru çevirmesi gerekebilir. Çok güçlü ama nadir görünen bu dengesizlik Kuzey-Güney yönünde 5000 hatta 8000 km ye yakın görüşme imkanı sağlayabilir.

Trans-Equal FAI

Yukarıda anlatılan anormalitenin ekvatoral etkisi olan versiyonudur. Daha sık görülür. Görüşecek istasyonların aynı paralelde olması gerekir. Yansıma yaratan katman ekvator hizasında oluşmaktadır.  Maalesef güneyimizde fazla istasyon olmadığından bu şartları pek göremiyoruz. Ancak bu yansıma sadece VHF te değil HF bandlarda da oluşmaktadır. Bazen HF te güney afrika istasyonlarını çok net duyabilmemizin sebebi bu açılımdır.

Iyonoscatter:
Iyonosferden yansıtma , özellikle alt VHF bandlarında kullanılır. Her mevsim oluşur. 50 ve 70 mhz bandlarında (ülkemizde henüz yasak) sıklıkla kullanılır ve 2000 km civarı menzili vardır.

Aurora
Kuzey ışıklarından yansıtma.. Tabii ki ışıktan yansıtmıyoruz. Kuzey ışıklarının sebebi olan yüklü bulutlardan yansıtma olarak ta bilinir. VHF bandlarını olduğu gibi HF bandlarını da yansıtabilen bu yüklü bulutlar sayesinde , bazen hiç beklenmedik açılımlr yakalanabilmektedir.
Maalesef ülkemizden sadece HF olarak faydalanabiliyoruz. Ama avrupanın çoğu ülkesinde VHF için de kullanılabilmekte.
 

 


Linkback: https://www.radyoamatorleri.com/index.php?topic=6051.0