Amatör Telsizciliğin Ülkemizdeki Tarihçesi

[TB2PMH]

Amatör Telsizciliğin Telekomünikasyonun Gelişimindeki Rolü-2 başlıkları altında okuyabilirsiniz.ÜLKEMİZDEKİ TARİHÇEÜlkemiz, Osmanlı döneminde oldukça gelişkin bir telgraf altyapısına sahip olsa ve Cumhuriyet döneminde bu altyapı geliştirilmiş olsa bile haberleşme teknolojisinin nimetlerine gerçek anlamda oldukça geç kavuşmuştur. Makalemizin ana eksenini oluşturan telsiz haberleşmesi incelendiğinde bu "rötar" çok daha belirginleşmekte, yitirilen birçok olanak çok daha kolay görülmektedir.Ülkemizde telsiz haberleşmesi konusunda yapılan ilk düzenleme, 3222 sayılı "Telsiz Kanunu"dur. 1937 yılında kabul edilen ve 1983 yılına dek değişmeyen bu yasa ile "telsiz neşriyat" izne bağlanmaktaydı. Kabul tarihinin dünyada büyük bir krizin geliştiği bir dönemle eşzamanlı olması, "izin" prosedürünün çalıştırılmasındaki "isteksiz" yaklaşımı bir ölçüde izah etmektedir. Bu "isteksizlik", Nijat ORKUŞ tarafından 1936-1937 döneminde Eskişehir Hava Harp Okulunda gerçekleştirilen amatör telsiz çalışmalarının sona ermesi sonucunu doğurduğu gibi, telsizin "sivil sektörde" kullanılmasını da uzun yıllar için olanaksız kılmıştır. Nijat Orkuş tarafından gerçekleştirilen çalışmalar, ülkemizde bilinen ilk amatör telsiz çalışmalarıdır ve Atatürk tarafından taltif edilmiştir. Bu çalışmaların Hava Harp Okulunda yapılmış olması da son derece ilginç ve önemli bir göstergedir.3222 sayılı yasanın sonucunda ülkemizde telsizin "sivil" sektörde kullanımı MİT, Orman Teşkilatı, az sayıda itfaiye, İETT, Kolluk Kuvvetleri, Gemiler ve Havacılık sektörü gibi az sayıda örnekle sınırlı kalmıştır. Belediyelerin telsiz kullanma olanağına kavuşması ise ancak 1977 yılında mümkün olmuştur.Amatör telsizcilik çalışmaları ise çok ilginç bir gelişim yaşamış, 1950 yılında Ord.Prof. Dr. Bedri KARAFAKİOĞLU önderliğindeki bir grup bilimadamı tarafından kurulan "Türkiye Radyo Amatörleri Derneği-TRAD", yayınladığı bir deklarasyonla TBMMyi telsiz yasasını değiştirmeye ve amatör telsizciliğe izin vermeye çağırmıştır. Bu girişimin esin kaynağının Marshall Yardımı için ülkemizde bulunan üst düzey ABD subayları ile yapılan görüşmeler olduğu bilinmektedir. Herhangi bir olumlu ve somut yanıt alınamaması nedeniyle bu girişimin ömrü çok kısa olmuş ve TRAD 1951 yılında feshedilmiştir.1962 yılında kurulan "TRAC-Türkiye Radyo Amatörleri Cemiyeti", ülkemizde kurulan ikinci amatör telsiz yapılanması olmuştur ve varlığını sürdüregelmektedir. 1983 yılında yasal nedenlerle adını "Telsiz ve Radyo Amatörleri Cemiyeti" olarak değiştiren bu gönüllü kuruluş halen ülke çapında 47 şubesiyle hizmet vermektedir ve 1991 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla "Kamu Yararına Çalışan Dernek" statüsünü almış bulunmaktadır. TRAC, 1964-1986 yılları arasında yayımladığı "TRAC Mecmuası" isimli dergi aracılığıyla binlerce kişinin elektronikle tanışmasını, aynı dönemde yaygın şekilde verdiği kurslarla da çok sayıda kişinin kendini elektronik ve haberleşme konusunda yetiştirmesini sağlamıştır.Bu kişiler arasından öğretim görevlileri ve çok sayıda meslek uzmanı yetişmiş ve ülkemiz bilim yaşamı ile ekonomisine katkı sağlamıştır. Bu kişiler arasında Prof.Dr.Oruç BİLGİÇ(YTÜ) ,Prof.Dr.Ahmet ŞAHİNKAYA (MÜ), Prof.Dr.Eşref ADALI (ITÜ) ve Prof.Dr.Avni MORGÜL (BÜ) gibi değerli bilimadamları da vardır. Anılan dönemde 3222 sayılı yasa nedeniyle TRACın kurumsal şekilde amatör telsiz faaliyetlerinde bulunması mümkün olmasa da, eğittiği kişilerden bir bölümünün bireysel olarak amatör telsizcilik faaliyetinde bulunduğu bilinmektedir.Yazının devamını Amatör Telsizciliğin Telekomünikasyonun Gelişimindeki Rolü-4 başlığı altında okuyabilirsiniz.
Kaynak: Turk.İnternet

Linkback: https://www.radyoamatorleri.com/index.php?topic=2516.0