-
ANTEN SOHBETLERİ - 16
ANTEN NEDİR?
Bir antenin radyasyon paterni antenin saha şiddetine relatif olarak bağlı olan geometrik yayın paternidir.İdeal isotropik antende bu patern bir küre şeklinde olacaktır.Tipik bir dipol antende ise yayın paterni düzgün şekilli bir balkabağı veya küresel bir lastik balonun iki tarafından parmakla bastırdığınızda meydana gelen bir şekiide ve ekseni yere paralel, vertikal omni bir bir antende ise bu eksen yere dikey olacaktır.
Elektromanyetik dalgalar anten sisteminin bir çok farklı bölümlerinde seyahat ederken (radyo+besleme hattı+anten+boşluk) farklı empedanslarla karşılaşır.Her farklı empedansla karşılaştığında o noktadaki empedans uygulamasına bağlı olarak giden dalganın enerjisinin bir kısmı besleme hattında Duran dalga ( Standing wave ) meydana getirerek kaynağa geri dönecektir,.Anten sistemindeki giden dalganın maksimum değeri ile minimum değerinin oranına Duran dalga oranı (Standing wave ratio ) diyoruz ve bu değeri ölçebiliyoruz..İdeal SWR tabiidirki 1:1 SWR’dir ancak 1,5:1 SWR ‘ de düşük takatli çalışmalarda çok az güç kaybı olduğundan ideale yakın olarak kabul edilebilir.Anten sistemindeki empedans farklılıklarını muhtelif empedans eşitleme teknikleri ile minimum seviyeye indirdiğimizde SWR düşecek ve azami RF gücü antene ulaşacaktır.
Empedans
Antenin empedansı kullanıldığı dalga boyundaki elektiriki uzunluğuna bağlıdır.Bu empedans çeşitli yollar ve enstrumanlarla farklılıklar minimize edilerek birbirine uyumlu hale getirilir ve SWR değeri kabul edilebilir yani çalışılabilecek bir seviyeye indirilir.Empedans uygulamada besleme hattının kendisi empedans transformatörü olarak empedans uygulaması için kullanılabildiği gibi araya balun, anten tuneri, uyum (matching) transformatörü, endüktif ve kapasitif elemanlardan oluşan bir uyum (matching) ağı kullanılarak yada gamma match gibi çok kullanılan bir uyarlama ile eşitlenebilir.
Verimlilik
Anten verimliliği (Efficiency) , antenden yayılan RF gücünün antene uygulanan RF gücüne orantısı olarak kabul edilir.Bir Suni yük ( Dummy load ) 1:1 SWR’si olan bir elemandır fakat verimliliği sıfırdır çünkü kendisine gönderilen tüm RF enerjisini emer ve bunu ısı olarak ve de çok az bir miktarını RF enerjisi olarak yayar böylece sadece SWR değerinin çok düşük olmasının anten yayınında fazla etkili bir ölçüm olmadığını ortaya koymaktadır...
Bir antenin yayını, radyasyon rezistansı ( Radiation resistance) olarak bilinen ve kayıp rezistansını ( Loss resistance) da ihtiva eden sadece toplam anten rezistansı meyanında ölçülen rezistansından kaynaklanır..Kayıp resiztans ( Loss resistance) radyasyondan ziyade ısı olarak yayılan enerjiden meydana gelir ve verimliliği düşüren faktörlerden biri olarak karşımıza çıkar..Matematiksel olarak verimlilik ( Efficiency ) radyasyon rezistansının toplam rezistansa bölümü ile elde edilir.[Efficiency=(Radiation resistance) / (Total resistance)]
Band genişliği
Antenlerde band genişliği bu konudaki müstakil bir makalede belirttiğim gibi (Sitemizde görebilirsiniz) antenin rezonans frekansı etrafındaki frekanslarda da etkili çalışması olayıdır..Antenlerde band genişliği bir çok usullerle yükseltilebilir bunlardan biri daha kalın tel ve elemanlar kullanmak, gittikçe incelen ( Tapering elements) elemanlar kullanmak , çoklu anten dizisi ( Arrays ) kullanmak, RF filtre traplar kullanmak bunlardan sadece birkaç tanesidir ve netice olarak hepsi Q faktörünün değerini bir miktar düşürmek demektir...Ancak bu tedbirlerin negatif etkileri de vardır, bu etkilerin en önemlisi hem almada hemde göndermede istenmeyen sinyallerin kabul edilmeme (Harmonics rejection) özelliğinde ters etki yapar...
Band genişliğinin iyileştirilmesinde temel limit anten boyutu ve verimlilikten birinin tercihi ile meydana çıkacaktır yani bunların tercihine bağımlıdır...
Devam edeceğiz..
Özhan Önder TA3BQ
Kullanıcıların aradığı sayfalar: