Q KODLARI NEDİR?
Q kodları 1909 yılında İngiliz hükümeti tarafından İngiliz
bandıralı gemiler ile posta idaresi tarafından yetkili kılınmış
sahil istasyonları arasındaki haberleşmeler için kullanılmak üzere
oluşturulmuş kısaltmalardır. Q hafiyle başlayıp iki tamamlayıcı
harften oluşan toplam üç harflik dizi şeklindedirler.
Kullanım kolaylığı, anlaşılırlık, akıcılık, hızlılık vb. pozitif
yönlerinin yanında deniz taşıtlarının haberleşmesi başta olmak
üzere bu kodlar değişik ülkelerdeki, kıyı istasyonları
çalışanlarının İngilizce bilmeye ihtiyaç duymadan
gemilerle haberleşebilmelerini sağlamak amaçlı
kullanılmaktaydı. Getirdiği dil kolaylığı bu kodların kısa zamanda
uluslararası alanda da kabul görmesini sağladı.
Londra’da 1912 ve 1913 yıllarında yapılan toplantılar sonucu, Üçüncü Uluslararası Radyo-telgraf Sözleşmesi (Third International Radiotelegraph Convention) ile Servis Yönetmeliği’ne (Service Regulations) radyo ve telgraf iletişiminde kullanılmak üzere toplam 45 adet Q Kodu kısaltması listesi (List of Abbreviations to be used in Radio Communications) eklenmiştir. Bu kodlar 1965 yılında ARRL Amateur Radio Station Log Book’ta yayınlanmıştır ve günümüzde tüm amatör telsizciler tarafından çok geniş olarak kullanılmaktadır. Amatörlükte Q kodlarını kullanmanın amacı soruların mors kodları ile cümle şeklinde uzun uzun yazılmasının önüne geçip zamandan tasarruf etmekti. Zamanla ses ile yapılan görüşmelerde de Q kodları kısaltma olarak aynı amaçla kullanılmaya başlandı.Q kodları hem soru sorarken hem de cevaplama sırasında kullanılmakta olup soru olarak sorulduğunda Q kodundan sonra (?) soru işareti, cevap olarak kullanıldığında ise kendinden sonra sorunun cevabı eklenerek kullanılmaktadır. Q kodlarının QAA-QNZ arası olanları havacılık, QOA-QOZ arası olanları denizcilik ve QRA-QUZ arası olanlarda bütün haberleşme servisleri için ayrılmışlardır. Q kodları kısaltma değildirler. Amatör radyoculuktaki kullanımından örnekler:
Havacılıktaki kullanımına örnekler:
Karışıklıkları önlemek için hiçbir ülkeye Q ile başlayan ITU kodu verilmez. Aynı şekilde Ülkemizde de amatör telsizcilere tahsis edilen çağrı işaretleri ek (safix) kısımları Q harfi ile başlayamaz. Ayrıca, Q Kodları tek tek İngiliz alfabesi ile telaffuz edilir. İngiliz alfabesinin okunuşu aşağıda verilmiştir. Aa ...Bb ...Cc ...Dd ...Ee .. Ff . .Gg ...Hh ....Ii ...Jj ......Kk ...Ll ...Mm .Nn ...Oo ...Pp ...Qq ...Rr ...Ss ...Tt ...Uu ...Vv ......Ww .....Xx ...Yy ...Zz ey .....bi ....si .....di .....i ....ef ....ci ....eyç ..ay ..cey ..key ...el ..em..en ....
o ... pi ..... kû ....ar ....es ... ti ... yu ... vi ...
dablyu ..eks ...vay .zet
Bazı Örnekler ve Açıklamalar; QRA ? : Sizin istasyonunuzun çağrı işareti (adı, kodu) nedir?
Q
kodları; cevap şeklinde vurgulanır veya soru işaretsiz kullanılmışsa
ya da sorulmadan bilgi, rapor verilmişse cevap biçimi yazılı
sütundaki anlamını taşır.
Bu çalışma için değerli hocamız TA3DP Ramazan KURTÇU 'ya teşekkür ederiz.
Örneğin: QRA TA6CBO. Çağrı işaretim (istasyonumun adı/kodu) TA6CBO’dır. Bazen Q kodlarıyla birlikte; isim, sözcük, frekans, sayı vb. ekler kullanılır. Bu ekler Q kodlarıyla sorulan, cevaplanan veya bilgi verilen konunun (Q kodunun) tamamlayıcısıdır. Örneğin; QRN 3 : Vericinizin emisyonu (sinyali/ işaretleri ) orta şiddette atmosferik karıştırmayla (orta şiddette doğal parazitle) alınıyor anlamındadır. kodları uluslararası anlam taşıyan kodlar olmasına rağmen hava, deniz, kara, amatör, askeri, arama-kurtarma, yerel, diğer branş ve ihtisas ihtisas dalları vb. elektronik haberleşmelerde esas anlamına aynı paralellikte anlamlarda da kullanılmaktadır. Örneğin : QTH : Genel olarak “Enlem ve boylam derecelerine (ya da belli bir coğrafi noktaya göre) bulunduğunuz yer.” şeklinde anlam ifade etmektedir. Türkiye içi bir radyo habeleşmesinde QTH Bursa ifadesinde istasyonum Bursa ilindedir ya da Bursa ilinden çıkış yapıyorum şeklinde anlaşılacaktır. Bursa il merkezindeki bir radyo haberleşmesinde ise “Şu anda QTH’teyim.” şeklindeki ifadeden “ikametten çıkış yapıyorum (evdeyim)” şeklinde anlam çıkarılabilmektedir. |